بررسی اثر فارماکولوژیک ویتامین c بر سطح هموگلوبین گلیکوزیله در بیماران دیابت نوع دو

مقدمه: یکی از علل عمده عوارض مزمن دیابت، تشکیل محصولات نهایی گلیکاسیون است. بر اساس برخی شواهد، ویتامین c در افراد سالم موجب کاهش گلیکاسیون پروتئین ها از جمله هموگلوبین می شود، اما اثر آن در افراد دیابتی جای تردید است. هدف از این کارازمایی بالینی نشان دادن اثر فارماکولوژیک ویتامینc بر سطح پلاسمایی گلوکز و هموگلوبین گلیکوزیله (hba1c) می باشد. مواد و روش ها: بدین منظور 53 بیمار ( 8 مرد، 45 زن ) مبتلا به دیابت نوع دو با فاصله سنی 70 –37 و میانگین 10 ± 8/52 سال که قندخون ناشتای کمتر از 250 میلی گرم در دسی لیتر داشتند، وارد مطالعه شدند. به هر کدام از بیماران، روزانه یک گرم ویتامین c به مدت سه ماه داده شد؛ آنگاه تغییرات وزن، قندخون ناشتا (fbs) و hba1c قبل و بعد از درمان مقایسه شد. fbs به روش آنزیماتیک گلوکز اکسیداز با مقدار طبیعی 110 – 75 میلی گرم در دسی لیتر و hba1c به روش کالریمتریک who با مقدار طبیعی µmol/ghb% 4- 5/2 اندازه گیری شد. یافته ها: میانگین fbs در شروع مطالعه 9/43 ± 185 و در پایان مطالعه 7/48 ± 5/176 میلی گرم در دسی لیتر بود. میانگین تغییر fbs در طی مطالعه 2/40 ± 9/8- میلی گرم در دسی لیتر بودکه از نظر آماری معنی دار نیست (05/0 p>). میانگین hba1c در آغاز مطالعه 9/0 ± 9/4، در پایان 1 ± 7/4 و تغییر میانگین آن در طی مطالعه µmol/ghb% 9/0 ± 2/0ـ بود که از نظر آماری معنی دار نیست (05/0p>). همچنین میانگین تغییر وزن بیماران در طی مطالعه معنی دار نبود (05/0p>). در 49% از بیماران، hba1c به میزان 1 تا 15% کاهش یافت که با کاهش وزن آنان ارتباط معنی دار داشت (001/0p<) و در 26% آنان که دارای بیشترین کاهش در hba1c (15-10%) بودند، علاوه بر کاهش وزن، کاهش fbs نیز رابطه معنی داری نشان داد (05/0< p). نتیجه گیری: بر اساس این نتایج، کاهش hba1c ناشی از کاهش وزن و کنترل بهتر قندخون است و ویتامین c تأثیری در کاهش آن ندارد. بنابر این مصرف ویتامین c به منظور مهار گلیکاسیون پروتئین جهت پیشگیری از عوارض مزمن دیابت نوع دو پیشنهاد نمی شود.